හරියට චාර්ජ් කරමු..

(image :- www.techadvisor.co.uk)

21 වෙනි සියවසේ තාක්ෂණය ගොඩාක් වේගයෙන් දියුණු උනත්, ඊට සමගාමීව නැවත ආරෝපණය කල හැකි බැටරි (Re chargeable battery ) වල තාක්ෂණය තාමත් හොදින් දියුණු වෙලා නැති බව ගොඩක් තාක්ෂණික විශ්ලේෂකයන් පෙන්වා දෙන කරුණක්.

සරලවම කියනවනම් ඉස්සර phone එකක් චාර්ජ් කරල සතියක් විතර පාවිච්චි කරාට අද කාලේ smart phone  එකක් ඒම පාවිච්චි කරොත් ඒක ලෝක වාර්තාවක් වෙන්න පුළුවන්  කියල අපි දන්නවනේ..

ඉතින් Phone smart උනාට Battery තාම smart නැති බව ඒකෙන් පැහැදිලියි.

මේ නිසා තියන battery එක වත් ටිකක් හොදට පාවිච්චි කරන්න පුළුවන් න්ම් ඒක අද කාලේ සෑහෙන්න වටින දෙයක් .

මේ පෝස්ට්ටුව වෙන් වෙන්නේ ඒ ගැන කතා කරන්න.

කොහොමද වැඩිම ආයු කාලයක් battery  පාවිච්චි කරන්නේ

අද වන විට සාමාන්‍ය භාවිතයේ ඇති ඉලෙක්ට්‍රොනික භාන්ඩ තුල විවිධ වර්ගයේ බැටරි දකින්න පුලුවන්.

Nickel–cadmium,  
shield led acid, 
Lithium-polymer, 
Lithium-ion,

ඒ අතරින් ජනප්‍රිය බැටරි වර්ග කිපයක්.

බැටරියක් නඩත්තු කල යුතු ආකාරය ඒ ඒ බැටරි වර්ගය අනුව තරමක් වෙනස් වෙනව

(උදා:- shield lead-acid බැටරිය වලට සාපෙක්ෂව li-ion, li-polymer වැනි බැටරි නඩත්තු කල යුතු ආකාරය සම්පූර්ණයෙන්ම වගේ වෙනස්)

ගොඩක් වෙලාවට අද වෙනකොට  phone , laptop හැම ඒකේම වගේ පාවිච්චි කරන්නේ lithium iron (li-ion) කියන බැටරි වර්ගය.  මීට ටික කාලෙට කලින් නම් Nickel–cadmium (Ni-Cd) බැටරි එහෙමත් බහුලව දකින්න ලැබුනත් අද වෙනකොට බෝහෝ ජංගම ඉලෙක්ට්‍රොනික උපාංග වල තියන්නේ Li-on බැටරි.

ඉතින් ඒ නිසා මම මේ පොස්‍ට්ටුවෙන් කතා කරන්නේ Li-on බැටරියක් හරියට නඩත්තු කරන එක ගැන විතරයි.

සාමාන්‍යයෙන් මෙම බැටරියක Charge-Discharge කල හැකි නිශ්චිත වාර ගනනක් පවතිනවා. මේම එක වාරයක් අපි සාමාන්‍යයෙන් හදුන්වන්නේ cycle එකක් කියල. සාමාන්‍යයෙන් බැටරිය එක් වතාවක්  සම්පූර්ණයෙන්ම ආරෝපණය කර විසර්ජනය කිරිමේදී එක cycle එකක් ගෙවි යන බව සලකනව.

මේ cycles ගෙවී යාමත් සමග බැටරියේ performance එන්න එන්නම අඩු වෙලා යනවා..

නමුත් බොහෝ දෙනෙක් නොදන්නා මෙහි ඇති වැදගත් කාරණය තමයි , මේම ගෙවී යාම සිදු වන්නේ රේඛීය ආකාරයට නොවන බව.

බැටරියේ වැඩිම ගෙවී යාමක් සිදුවන්නේ එය ආරෝපණය වන අවසාන ඒකක කිහිපයේදි.

මේ ප්‍රස්තාරය පේන්වන්නේ බැටරියේ ආරෝපණ ප්‍රමාණයත් සමග දල වශයෙන් එහි cycle  ගෙවි යන ප්‍රමාණය.

මෙන්න මේ හේතුව නිසා li-on බැටරියක් සම්පූර්ණයෙන්ම ආරෝපණය නොකර ඉන්න පුළුවන් නම් ගොඩක් වටිනවා.

පර්‍යේෂකයන්ගේ ගනනය කිරිම් අනුව මෙම බැටරියක් 80% ක් දක්වා පමණක් ආරෝපණය කිරිමෙන් එහි ආයු කාලය දෙගුණයක් කර ගන්න පුලුවන්,

ඒ වගේම 70% ක් දක්වා ප්‍රමාණයක් පමණක් කලොත් ආයු කාලය ආසන්නව හතර ගුණයක් දක්වා වැඩි කර ගන්න පුලුවන්.  J

නවීන වර්ගයේ සමහර පරිගණක වල බැටරි ආයු කාලට අදාල මෙම සැකසුමි පරිශීලකයනට සකස් කිරිමට හැකි ලෙස පවතියි.

ජංගම දුරකථන වල තවම මෙවැනි පහසුකම් දැක ගන්න නොහැකි නමුත්, ඹබ බැටරිය නිවැරදි ලෙස භාවිතා කිරිම හා එහි තාක්ෂණික කාරණා ගැන පරතෙරටම සිතන කෙනෙක් නම් මේ app එක use කරල ඒ හැම දෙයක්ම දැන ගන්න පුළුවන්

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.digibites.accubattery

Li-on බැටරියක ආයු කාලය පිළිබඳව බලපාන ඊලඟ ප්‍රධාන කාරණය තමයි තාපය. (Heat)

Battery එක ගොඩක් රත් වෙනව නම්, අනිවාර්යයෙන්ම ඉක්මනින්ම battery එකේ performance අඩු වෙලා යනවා. මේ ප්‍රස්ථාරයෙන් පෙනවන්නෙ ඒක

ගොඩක් වෙලා games play කරනවම්, ඒක දිගට internet use කරනවන්ම් phone එක වැඩිපුර රත් වෙන්න බලනව. 

ඒ වගේ වෙලවට phone එකට පොඩි නිවාඩුවක් දෙන්න පුලුවන් නම් ඒක battery එකට ගොඩක් හොදයි.

ඉතිං battery ගැන කථා කල යුතු තව බොහෝ දේ තිබුණත්, අත්‍යවශ දෙවල් මේ ටිකේ ඇති කියල හිතනව, ආයෙත් අලුත් ලිපියකින් මුණගැහෙමු. සුබ දවසක් හැමොටම ;-)

ref

https://batteryuniversity.com/learn/article/charging_lithium_ion_batteries

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378775303002088

ඔබේ පරිගණකයත් Data කන යකෙක්ද?

මේ පෝස්ට් එක කියවන ඔයාට data කියන්නේ  රත්තරං වටින දෙයක් කියලා  මං දන්නවා.
ඒත් ඔයාලගෙ computer එකෙන් internet යන්න ගියාම ඉක්මනට ඩේටා ඉවර වීමෙ  සෝචනීය ඉරණමට ඔය ගොඩක් දෙනෙක් මුහුණ දීලා  ඇති.

Phone එකේ hotspot ඔන් කරන් ලැප් එකෙන් ලාවට අන්තර්ජාලේ සැරිසරනන ලැස්ති වෙනකොටම phone එකේ data යි සල්ලි ටිකයි ඔක්කෙම ඉවරයි, දැන් Recharge කරපන් කියල එන msg එක දකිනකොට දැනෙන්නෙ පුදුමාකාර මෙව්ව එකක්.. !#%$!#^$@#

ඉතින් අමාරුවෙන් දාගත්ත ඩේටා කාඩ් එකට කෙලවිලා යනකන් එහෙම බලන් ඉන්න   බැහැනේ.
ඉතින් මේ ලෑස්ති වෙන්නෙ ඒ ප්‍රශ්නේ විසදන්න

ඇත්තටම අපේ  ඩේටා වලට මොකක්ද වෙන්නේ?

ගොඩක් වෙලාවට පරිගණකය තුල අපේ  Data bandwidth  එක use කරන්නේ   windows update  ඒ වගේම වෙනත් software  updates

ඉතින් අපිට තියන්නේ limited data plan එකක් නම් අපි ඉස්සර වෙලාම කරන්න ඔනේ මේ කෙලවරක් නැති updates නවත්තන එක.

පලමු සරල විසදුම:-  Windows metered connection

වින්ඩොස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය  limited data plan use කරන  අය වෙනුවෙන්ම දිපු option එක මේක. ඔයා windows 8.1 හෝ windows 10  පාවිච්චි කරන කෙනෙක් නම් මේ පහසුකම පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්.
මේකෙන් වෙන්නේ අත්‍යවශ්‍ය updates වර්ග හැර අනෙක් සියළුම updates වලට මෙහෙයුම් පද්ධතිය විසින් Data bandwidth එක use කිරිම සීමා කිරිමයි. ඒ වගේම
Windows apps store එකෙන් ඔයා ඩවුන්ලෝඩ් කරපු app වල data usage එකත් මේ හරහා අවම වෙනව.

මේක බොහොම සරලව කරන්න පුළුවන් පහත පියවර මගින්..


Start > Settings > Network & Internet > Status > Change connection properties > turn on Set as metered connection.

නමුත් metered connection එකක් තුලදි උනත් ඔයගේ data ටික ඔයාට ඔනේ විදිහටම නිදහසේ පාවිච්චි කරන්න ලැබෙන්නේ නෑ. එහෙම ඔනෙනම් ඊලඟ option වලට යන්න වෙනව.

Auto update වෙන එක සම්පුර්ණයෙන් නවත්තමු.

පැරණි වින්ඩෝස් සංස්කරණ වල System update නවත්තලා දාන්න පුලුවන්කම තිබුනත් windows 10 වල එහෙම කරන්න direct option එකක් නෑ. තියන්නෙ update pause කියන option එක.  ඒකෙන් වෙන්නේ updates තාවකාලිකව නවත්තලා දාන එක .අවුල තියන්නෙ update pause කරලා හැමදාම තියන්න බෑ. Pause කරන්න පුලුවන් උපරිම කාලයක් තියනවා. එතකොට auto updates නවත්තලා දාන්න බැරිද?
බය වෙන්න දෙයක් නෑ. ඒක කරන්න පුලුවන්.
Windows registry එක edit කරලා හරි, windows group policy වෙනස් කරල හරි, නැත්තම් windows updates service එක disable කරල හරි මේක කරන්න පුලුවන්.
Registry edit කරන එක ඔබ ආධුනිකයෙක් නම් එච්චර හොද වැඩක් නෙවෙයි. මොකද වැරැද්දක් උනොත් අනාතයි.


කාටත් හොද විදිහට Group policy වෙනස් කරලා මේක කරන හැටි බලමු.


Press Windows key + R
දැන් run dialog box එක එයි. එකේ මෙහෙම type කරලා enter කරන්න.
gpedit.msc

එවිට Group policy window එක දකින්න පුලුවන්.
ඒකේ පහත ඔප්ෂන් වලට යන්න.

Computer Configuration -> Administrative Templates -> Windows Components -> Windows Update

ඒකේ මේ option එක තොරන්න.
 "Enebled"

  ‘2 - Notify for download and notify for install’

Setting ටික ඔය විදිහට හදලා apply කරලා ok කරන්න.
ඊට පස්සේ pc එක restart කරන්න .

දැන් system updates Auto වෙන්නෙ නෑ. අලුතින් updates ආපුවාම notification එක එනව විතරයි. අපිට ඔනෙනම් විතරක් ඒව download කරගන්න පුලුවන්.

live tiles නවත්තමු..

වින්ඩෝස් 10 වල තියන Live tiles  තවත් අපේ data  කාබාසිනියා කරන එකක් තමයි start මෙනු එකේ තියන automatically content change වෙන tiles. කාලීන තොරතුරු වලට අනුව මෙ tiles වෙනස් වෙනවා.මේ  ටික off කරලා දාන එකෙන් data තව ටිකක් save කරගන්න පුලුවන්. Start මෙනු එකේ මේ tiles වල right click කරලා more >> Turn live tile off තෙරිමන් මෙක කරන්න පුලුවන්.
මේ පොස්‍ට් එකේ තියන දේවල් ටික කරාම ප්‍රධාන වශයෙන් Windows os  එකෙන් අපේ data Bandwidth එක අනවශ්‍ය විදිහට පාවිච්චි කරන එක සැහෙම දුරකට අඩු කරගන්න පුළුවන්. ඒත් තවම ඔයගේ   pc එක ඔයා නොදන්න ගොඩාක් දෙවල් වලට ඔයගේ data bandwidth එක use කරනවා.

 පොස්‍ට් එක ටිකක් දික් වුන හින්දා  අලුත් ලිපියකින්ම මේ දේවල් ටිකක් Advance විදිහට monitor කරන්නෙ කොහොමද , ඒවට මොකද කරන්න පුළුවන් කියල අපි කථා කරමු.
 එහෙන්ම් ගිහින් එන්නම්,
හැමොටම Data පිරුණු දවසක්.. ;-)